De economische crisis treft vooral de zeer kleine ondernemingen in Wallonië en Brussel. In 2020 hebben zij ongeveer een kwart van hun omzet verloren in vergelijking met 2019. Terwijl de loonmassa van het personeel met 43% is gedaald, is ook de verloning van managers met 46% gedaald. Uit een studie van Horus Software, een Belgische start-up die bedrijven en zelfstandigen ondersteunt bij het beheer van hun rekeningen met behulp van artificiële intelligentie software, blijkt dat het herstel niet evident zal zijn.
Bijna twee derde van de micro-ondernemingen rechtstreeks getroffen door de crisis
Horus heeft de cijfers geanalyseerd van 550 Waalse en Brusselse ondernemingen met 1 tot 5 werknemers. In deze steekproef profiteert 28,2% van de ondernemingen van de crisis (met een omzetgroei van meer dan 10%) en wordt nog eens 9,4% niet getroffen door de crisis (groeicijfers tussen 0 en 10%). Voor deze studie heeft Horus zowel bedrijven opgenomen die getroffen zijn (en rode cijfers voorleggen) als bedrijven die niet getroffen zijn door de crisis. Waardoor de steekproef 401 ondernemingen telt.
“We kennen natuurlijk niet de specifieke situatie van elk bedrijf afzonderlijk,” benadrukt Benjamin Tailleur, Product Marketing Manager bij Horus Software. “Sommige bedrijven die wij hier als niet-getroffen onderneming definiëren, kunnen door de crisis wel zijn beïnvloed. Dit wil zeggen dat hun omzet zonder de crisis wellicht hoger was geweest. Uit de cijfers waarover wij beschikken, kunnen wij dit echter niet opmaken. Om te bepalen of een kleine onderneming al dan niet werd beïnvloed, baseren wij ons uitsluitend op de evolutie van de omzet tussen 2019 en 2020.”
Bijna 1 op 2 werknemers ontslagen of (technisch) werkloos
De omzet van deze ondernemingen is in 2020 met 23,5% gedaald ten opzichte van 2019, wat neerkomt op een gemiddeld verlies van 60 000 euro per bedrijfje. Deze omzetdaling wordt gecompenseerd door twee elementen. Enerzijds hebben de zaakvoerders zelf een inspanning geleverd en hebben ze afgezien van bijna de helft van hun bezoldiging (-46,1%). Concreet komt dit gemiddeld op 13.000 euro per beheerder op jaarbasis. Daarnaast is er ook een daling van de loonkost (-43,7%) als gevolg van economische werkloosheid en afvloeiingen, waardoor bijna één op twee werknemers werd ontslagen of in (economische) werkloosheid belandde. Horus ziet verder minder aankopen van grondstoffen en een daling van de algemene kosten (brandstof, verwarming, dranken, enz.) met respectievelijk -26,2 % en -21,6 %. Deze twee cijfers zijn vrij logisch, aangezien de meeste van deze kleine ondernemingen gedurende meerdere weken moesten sluiten.
Geen manoeuvreerruimte meer bij kleine ondernemingen
“De situatie ziet er niet erg rooskleurig uit voor onze kleine ondernemingen”, concludeert Benjamin Tailleur. “Als de crisis achter de rug is, zullen deze bedrijven maanden – zelfs jaren – nodig hebben om terug op hetzelfde inkomstenniveau als in 2019 te komen. Momenteel is het omzetverlies een realiteit, maar deze ondernemingen zijn er toch in geslaagd dit te compenseren door hun kosten (lonen, aankoop van goederen en algemene kosten) te doen dalen. Maar wanneer de relanceperiode voor de deur zal staan, zal het stelsel met economische werkloosheid van de ene dag op de andere ophouden, en zullen ook de huidige besparingen op de aankoop van grondstoffen en de algemene kosten wegvallen. De enige ruimte voor deze bedrijven om te blijven besparen zal dus de vergoeding van de manager zijn. Maar managers kunnen niet tot in het oneindige stoppen met zichzelf te vergoeden. Het herstel zal moeilijk zijn, dat is zeker.”
