Hoe je het ook wendt of keert, datacenters zijn grootverbruikers op het gebied van energie. Dat hiermee ook een verantwoordelijkheid komt, is iets wat steeds meer datacenters goed begrijpen. Vooral datacenters van grote technologiebedrijven en de grotere multi-tenant datacenters lopen hierbij voorop. Ze hebben belangrijke bedrijfseconomische redenen om energie-efficiënt te opereren, want energiekosten vormen een grote kostenpost die ze uiteindelijk door moeten berekenen aan hun klanten. Een zuinig datacentrum is dus essentieel voor de concurrentiekracht. Ongetwijfeld maakt dat het eenvoudiger voor diverse aanbieders om in te zetten op duurzaamheid en ook in bredere zin. Maar hoe dan ook is duurzaamheid een streven dat door veel datacenters stevig omarmd wordt.
Op dit moment zijn datacenters in Nederland verantwoordelijk voor zeker zo’n 3% van het totale Nederlandse energiegebruik. Volgens het rapport van CE Delft uit begin 2016 ‘Trends ICT en Energie 2013-2030’, waren multi-tenant datacenters in 2013 verantwoordelijk voor ongeveer 1,2% van het totale energieverbruik in Nederland en werd het verbruik door single-tenant datacenters en serverruimten op nog eens 1,7% ingeschat. Bij elkaar gaat het dan al snel om 3%, waarbij vooral een sterke verdere toename vanuit multi-tenant datacenters wordt verwacht. In de tussentijd zijn Google en Microsoft neergestreken, waardoor ook de groei van het energieverbruik door single tenant datacenters een stevige impuls krijgt.
Energieverbruik
Hoewel lang niet ieder datacenter even groen en zuinig is, lopen grote technologiebedrijven voorop. De laatste jaren zijn Microsoft en Google in de lage landen neergestreken. De nieuwe datacenters die ze neerzetten zijn zuinig: de computerapparatuur en vooral de randapparatuur als UPS’en en koeling zijn geoptimaliseerd om zo min mogelijk energie te gebruiken. De PUE in deze datacenters is dan ook aanzienlijk lager dan bij het gemiddelde andere Nederlandse datacenter. Natuurlijk heeft een laag energieverbruik voor datacenters een belangrijke bedrijfseconomische waarde. Maar deze nieuwkomers gaan niet alleen maar efficiënter om met energie: ze proberen ook proactief om de ‘carbon footprint’ te minimaliseren. Terwijl Microsoft Noord-Hollandse paprika’s helpt groeien met restwarmte uit het datacenter, slurpt Google Nederlandse windparken leeg. Maar ook multi-tenant leveranciers laten van zich horen. Zo claimt Evoswitch al sinds 2007 CO2 neutraal te zijn en wordt met elke nieuwbouw enthousiast gecommuniceerd dat de PUE (power usage effectiviness), nu nog lager is. Dat laatste is toch nog wel een puntje. Het gaat hierbij meestal om de PUE vanaf de tekentafel, terwijl men zeer geheimzinnig blijft doen over de daadwerkelijke gerealiseerde waarden.
Optimalisatie
De meeste Nederlandse datacenters (multi- en single-tenant bij elkaar) zijn eigenlijk best tevreden over hun energiezuinigheid. In de eerste helft van dit jaar gaf bijna driekwart van de Nederlandse datacenterbeslissers aan het datacenter voldeed aan hun huidige maatstaven op het gebied van energiezuinigheid. Eén op de zes datacenters gaf daarentegen aan dat er nodig wat aan moest gebeuren. Ook op het gebied van duurzaamheid – denk bijvoorbeeld aan duurzame energie, hergebruik van restwarmte en duurzame bouwmaterialen – zijn de meeste datacenters tevreden. Daarmee kunnen we ook vaststellen dat energiezuinigheid nog altijd een wat breder gedragen thema is dan duurzaamheid.
Dat datacenters tevreden zijn met de huidige energie-efficiëntie en duurzaamheid, wil niet zeggen dat er op de duurzame lauweren gerust wordt. Als we beslissers naar de toekomst laten kijken, is meer dan de helft van de datacenters er zich van bewust dat er nog een schepje boven zal moeten worden gedaan. Ook op het gebied van duurzaamheid, zien veel organisaties deze noodzaak. Als we wat dieper in de data duiken, zien we dat vooral multi-tenant datacenters zich dit bewustzijn hebben eigengemaakt, terwijl veel single tenant datacenters een meer afwachtende houding laten zien.
Op zich is dat begrijpelijk. Bij bijvoorbeeld een ziekenhuis of een fabrikant zal het stroomverbruik van het datacenter snel in het niet vallen bij de rest van het stroomverbruik. En waar het gaat om serverruimtes, is lang niet altijd helder welk deel van het stroomverbruik aan deze ruimten toe te schrijven is. Toch zou meer aandacht voor duurzaamheid vanuit single tenant datacenters op zijn plaats zijn. En niet alleen omdat het een reële kostenbesparing kan realiseren. Veel van deze organisaties omarmen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. En zij die het niet hebben gedaan, hebben steeds vaker te maken met klanten die MVO van hun leveranciers eisen. En als de MVO-paragraaf niet door een klimaatscepticus is geschreven, zal een verlaging van de CO2 voetafdruk al snel zijn weg hierin vinden.
Waar moeten we op letten?
Een duurzaam datacenter begint meestal met energie-efficiëntie, maar zou daar niet moeten eindigen. Een duurzaam datacenter is meer dan een datacenter dat met een lage PUE ontworpen is. Een energie-efficiënt datacenter meet nauwkeurig geregeld of liefst permanent wat het daadwerkelijke energieverbruik is en zoekt continu naar een optimalisering daarvan. Daarbij gaat het niet alleen om het investeren in apparatuur met een lager energiegebruik, maar ook in de bereidheid om te breken met conventies op het gebied van bijvoorbeeld klimaatbeheersing.
Een duurzaam datacenter is veel meer dan een energie-efficiënt datacenter. Een duurzaam datacenter begint met een duurzaam bouwplan en een duurzame inrichting. Dat kan je inmiddels ook laten certificeren (BREEAM). Het eindigt uiteindelijk – al is het een stip op de horizon – bij een CO2 neutrale operatie. De eerste CO2 negatieve datacenters zien we inmiddels ook al in de wereld verschijnen. Ook de locatie kan daarin een rol spelen, zeker als het om gebruik van restwarmte gaat. Dat hoeven geen kassen te zijn, maar dat mogen natuurlijk ook bijvoorbeeld kantoren of woningen zijn. En in de zomer sla je de warmte in de grond op voor later gebruik. Het gebruik van groene energie (en dan kunnen we nog debatteren over welke vormen het meest duurzaam zijn) is tenslotte een belangrijke stap om richting CO2-neutraal te kunnen gaan. We zien vooral steeds meer multi-tenant datacenters deze keuze maken, hoewel velen de keuze aan de klant laten en de keuze voor duurzaamheid zo min of meer op hen afwentelen.
Kortom
Veel Nederlandse datacenters zijn zich bewust van de noodzaak tot duurzaamheid, al was het maar uit het oogpunt van kostenbeheersing. Meer dan de helft gaat ervan uit dat er de komende 5 jaar nog wel een slag moet worden gemaakt. Toch kost de stap tot een echt duurzaam datacenter voor velen nog de nodige moeite. Single tenant datacenters en serverruimtes zouden meer uit de schaduw van de eigen organisatie mogen stappen. En ook de nodige multi-tenant datacenters, vooral de wat kleinere die zich meer op het MKB richten, zouden het voorbeeld mogen volgen van de voorlopers. Duurzaamheid moet daarbij vaker van het papier afkomen en ingebed worden in de mindset van IT en de facilitaire medewerker.
Peter Vermeulen, directeur Pb7 Research
