Uitvindingen op het gebied van vaccins, mRNA-onderzoek, materiaalkunde en lasertechnologie zijn allemaal voortgekomen uit universitair onderzoek. Uit een nieuw rapport dat vandaag is gepubliceerd door het Europees Octrooibureau (EOB), blijkt dat octrooiaanvragen voor uitvindingen van Europese universiteiten de voorbije twee decennia zijn toegenomen. Ze zijn nu goed voor 10,2% van alle octrooiaanvragen die bij het EOB worden ingediend door Europese aanvragers. In België vertegenwoordigen academische octrooien 16,6% van alle Europese octrooiaanvragen die tussen 2000 en 2020 bij het EOB zijn ingediend door Belgische aanvragers.
Volgens het onderzoek staat België op de 8e plaats in Europa voor het totale aantal academische patenten, na Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Zweden en Zwitserland. Belgische universiteiten lagen de afgelopen twee decennia aan de basis van 4.4% van alle academische octrooien in Europa. Ons land staat op de vijfde plaats wat betreft academische octrooien per hoofd van de bevolking, met 422 academische octrooien per miljoen inwoners die tussen 2000 en 2020 werden aangevraagd.
Zesentwintig Belgische universiteiten dienden in de periode 2000-2020 minstens één Europese octrooiaanvraag in bij het EOB. De KU Leuven had het hoogste aantal academische octrooien van alle Belgische universiteiten, met 1.772 octrooiaanvragen tussen 2000 en 2020. De universiteit wordt gevolgd door de Universiteit Gent met 1.115 octrooien en de Vrije Universiteit Brussel, met 908 octrooien. De top 5 wordt vervolledigd door Université Catholique de Louvain en Université de Liège.
De KU Leuven staat op de 19e plaats in de top van Europese universiteiten wat betreft het aantal startups dat academische octrooiaanvragen indient.
Het rapport, de eerste uitgebreide analyse in zijn soort, is gebaseerd op gegevens voor 1200 Europese universiteiten die octrooiaanvragen hebben ingediend bij het EOB tussen 2000-2020. Naast octrooiaanvragen die rechtstreeks door de universiteiten zelf zijn ingediend, kijkt het onderzoek ook naar indirecte aanvragen door andere entiteiten, maar waarbij onderzoekers verbonden aan de universiteit als uitvinders op het octrooi worden genoemd. De studie laat zien dat 68% van de Belgische octrooien rechtstreeks door de universiteiten zelf worden aangevraagd.
“Europa kent een lange traditie van academische uitmuntendheid, maar we hebben soms moeite om onderzoek om te zetten in commercieel succes,” zegt EOB-voorzitter António Campinos. “Deze studie werpt licht op de academische vindingrijkheid in heel Europa en vormt een nuttige basis op beleids- en strategievlak. Door octrooien te benutten via licenties, samenwerking of spin-outs kunnen universiteiten hun impact vergroten en zowel markt- als sociale waarde creëren. Zoals het recente rapport van Mario Draghi onderstreept, is er nog veel werk om in Europa een interne markt voor onderzoek en technologie tot stand te brengen, uit ons onderzoek blijkt immers dat 10% van de start-ups met academische octrooien nu in de VS is gevestigd.”
Eigendom van octrooien door universiteiten neemt toe
Twee derde van alle octrooiaanvragen van universiteiten in de voorbije twintig jaar is niet rechtstreeks door de universiteiten zelf ingediend, maar door andere entiteiten, hoofdzakelijk bedrijven. Kleine en middelgrote ondernemingen alleen al namen 30% van die aanvragen voor hun rekening. Europese universiteiten hebben hun octrooiaanvragen voor academische uitvindingen in de loop der jaren echter opgevoerd, waarbij het aandeel is gestegen van 24% van alle academische octrooiaanvragen in 2000 tot 45% in 2019. Dat wijst op een aanzienlijke verschuiving in de praktijk en het beleid op het gebied van intellectuele eigendom.
Meer Europese samenwerking nodig
Uit het rapport blijkt dat een klein aantal Europese universiteiten (5% van de 1200 universiteiten in het onderzoek) goed is voor de helft van alle academische octrooiaanvragen. Ze richten zich meer op wetenschappelijke domeinen en worden ondersteund door speciale bureaus voor kennisoverdracht. Zo’n 62% van de universiteiten draagt dan weer slechts 8% bij. Maar die groep van kleine universiteiten die minder octrooiaanvragen indient, speelt wel een belangrijke rol in het nationale innovatie-ecosysteem. Het rapport kijkt ook naar samenwerking op het gebied van academische uitvindingen, die vaak nog beperkt is tot lokale partners in hetzelfde land, wat suggereert dat er meer grensoverschrijdend potentieel is in Europa.
Universiteiten en hun spin-outs vinden
Het onderzoek, ontwikkeld door het Observatory on Patents and Technology van het EOB in samenwerking met het Fraunhofer Institute for Systems and Innovation Research (Fraunhofer ISI), is het eerste uitgebreide langetermijnonderzoek naar octrooien van Europese universiteiten en de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd bij het op de markt brengen van hun uitvindingen. Het gaat in op enkele van de actiegebieden die vorige maand werden voorgesteld in het verslag van Mario Draghi over het Europese concurrentievermogen1.
Investeerders in contact brengen met investeringsklare startups in Europa
Het EOB heeft nu zijn Deep Tech Finder bijgewerkt, zodat gebruikers eenvoudig universitaire octrooien en hun spin-outs kunnen opzoeken, maar ook andere investeringswaardige start-ups met Europese octrooien of aanvragen. De gratis onlinetool bevat gegevens over bijna 900 Europese universiteiten en de bedrijfsprofielen en octrooiportfolio’s van meer dan 1500 spin-outs. De verbeterde DTF stroomlijnt de verbinding tussen de academische wereld en de investeringsgemeenschap als nooit tevoren. De upgrade bevestigt opnieuw de toewijding van het EOB aan het ondersteunen van diepgaande technologische innovatie in heel Europa.
