Microsoft en Google begonnen respectievelijk in 2009 en 2010 met het publiceren van duurzaamheidsrapporten. Amazon was trager en begon pas in 2020 met het vrijgeven van uitstootgegevens, onder druk van werknemers, aandeelhouders en het brede publiek. Toch kan de werkelijke uitstoot van datacenters tot wel zeven keer hoger liggen dan wat officieel wordt gerapporteerd.
In deze openbare rapportages gaan belangrijke nuances verloren, doordat hyperscalers hun daadwerkelijke uitstoot compenseren met instrumenten zoals certificaten voor hernieuwbare energie (RECs). Hun CO2-boekhouding mist ook de benodigde detaillering. In plaats van hun uitstoot op het niveau van de clouddivisie of afzonderlijke datacenters te rapporteren, worden de gegevens samengevoegd tot algemene bedrijfsbrede cijfers. Hierdoor vervagen de milieu-impact van hun clouddiensten en andere bedrijfsactiviteiten, zoals Amazon’s retailactiviteiten of Google’s advertentieplatform. Het resultaat: de echte ecologische voetafdruk van cloudinfrastructuur blijft vaag en ondoorzichtig.
De verborgen CO2-geheimen van hyperscalers
De ondoorzichtige praktijken van hyperscalers, gecombineerd met hun terughoudendheid om Scope 3-uitstoot (uit de toeleveringsketen) te onthullen, helpen hun klanten niet – klanten die juist onder druk staan om hun eigen milieubelasting te rapporteren.
Ondanks ambitieuze duurzaamheidsbeloften en net-zero doelstellingen, rapporteerden Microsoft en Google respectievelijk een stijging van 30% en 48% in hun uitstoot, voornamelijk te wijten aan hun energie-intensieve AI-activiteiten. Amazon daarentegen rapporteerde een lichte daling, hoewel deze marginaal is ten opzichte van hun totale uitstoot. Zelfs deze lichte afname kan eerder worden toegeschreven aan creatieve boekhoudmethoden dan aan echte duurzaamheidsresultaten.
De elektriciteitsvraag van datacenters zal naar verwachting oplopen tot 945 terawattuur in 2030 – meer dan een verdubbeling van het huidige verbruik en zelfs meer dan het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van Japan. Ondoorzichtige rapportagepraktijken en het niet willen vrijgeven van Scope 3-uitstoot helpen klanten niet, zeker niet nu bedrijven zelf steeds meer verplicht worden om transparant te zijn over hun milieu-impact.
De duimschroeven worden aangedraaid
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de EU is in januari 2024 van kracht geworden. Deze verplicht grote bedrijven met activiteiten in de EU tot gedetailleerde duurzaamheidsrapportages. De eerste rapporten worden in 2025 verwacht. Daarnaast introduceert de EU Energy Efficiency Directive (EED) specifieke vereisten rond energiebesparing en efficiëntie van datacenteractiviteiten.
Binnen deze strengere regelgeving wordt één ding duidelijk: AI zal een centrale rol spelen in het terugdringen van uitstoot, het optimaliseren van energieverbruik en het voldoen aan rapportage- en nalevingsverplichtingen. Ironisch genoeg kan AI zelfs helpen om zijn eigen uitstoot te compenseren – door middelen efficiënter te benutten, energieverbruik te optimaliseren en een nauwkeurige CO₂-boekhouding mogelijk te maken.
Hoe AI duurzaamheid in de cloud stimuleert
AI maakt deel uit van het probleem, maar ook van de oplossing. Het kan zakelijke en operationele efficiëntie stimuleren en onderzoek naar groene alternatieven versnellen. In de cloud kan AI datacenterprocessen optimaliseren zoals voorspellend onderhoud, efficiënte toewijzing van middelen, CO₂-bewuste planningen van workloads en dynamische koelsystemen.
Meer dan 30% van de organisaties gebruikt inmiddels generatieve AI om hun uitstoot terug te dringen. Door FinOps- en GreenOps-methoden te combineren met machine learning en AI-modellen, wordt de basis gelegd voor slimmere en duurzamere operaties. Enkele toepassingen zijn:
- De toekomstige vraag voorspellen om capaciteit nauwkeurig af te stemmen
- Gegevens en workloads migreren naar geoptimaliseerde compute- en opslagopties
- Automatisch uitschakelen van onderbenutte instances
- Verminderen van belasting tijdens piekuren
- Veel energie vereisende taken afstemmen op momenten met zon- of windenergie
Deze toepassingen dragen niet alleen bij aan duurzaamheid, maar verlagen ook de kosten van organisaties die worstelen met hoge cloudrekeningen en de waarde van hun infrastructuur niet volledig benutten. Naarmate AI volwassener wordt, zullen meer organisaties overstappen op datagedreven, CO2-bewuste besluitvorming via AI-platforms voor cloudbeheer en -optimalisatie. Zo kunnen zij voldoen aan ESG-doelstellingen én regelgeving.
Hoe emma bijdraagt aan een groene cloud
Het cloudbeheerplatform van emma is een AI-gedreven, cloud-agnostisch systeem dat organisaties helpt hun cloudgebruik en -kosten te monitoren, te beheren en te optimaliseren – ongeacht de gebruikte aanbieders of regio’s. emma gebruikt geavanceerde AI-algoritmen en voorspellende analyses om optimale configuraties en instance-types voor te stellen. Hierdoor wordt zowel overcapaciteit als onderbenutting voorkomen. Het platform identificeert automatisch inactieve of onderbenutte resources, zodat organisaties verspilling en onnodig energieverbruik kunnen beperken. Via het dashboard van emma is het mogelijk om beschikbare instances per cloudprovider en regio te bekijken. Dit maakt het eenvoudiger om voorkeur te geven aan regio’s waar hernieuwbare energie beschikbaar is en actief wordt toegepast.
Daarnaast kun je kiezen voor energiezuinige hardware, zoals Graviton4-instances in AWS of Ampere Altra-gebaseerde instances in Azure – met minder stroomverbruik, betere prestaties en mogelijke kostenbesparing tot gevolg. Met de ingebouwde scheduler kunnen taken automatisch worden gepland tijdens daluren of wanneer duurzame energie, zoals zon of wind, overvloedig beschikbaar is. emma detecteert afwijkend verbruik in real time, zodat problemen snel kunnen worden opgelost voordat ze leiden tot pieken in energieverbruik.
Dankzij volledige multicloud-inzichten in het resourcegebruik kunnen workloads afgestemd worden op interne duurzaamheids-KPI’s. En het intuïtieve dashboard bevordert samenwerking tussen IT- en duurzaamheidsteams.
Wat de toekomst brengt voor AI en duurzaamheid
De rol van AI in het realiseren van een duurzame cloud zal blijven groeien. Veel is nu al mogelijk, en er ligt nog veel meer in het verschiet. Naarmate het momentum toeneemt, zullen cloudproviders carbon awareness standaard integreren in hun APIs, planningssystemen en ontwikkeltools. AI zal niet alleen suggesties doen, maar ook automatisch workloads aanpassen om uitstoot te beperken – door bijvoorbeeld automatisch te schalen in regio’s met groene stroom of niet-kritieke taken te verschuiven naar CO₂-arme momenten of zonuren.
Binnen datacenters zal AI een rol spelen bij slimme klimaatbeheersing, optimalisatie van vloeistofkoeling, batterijbeheer en stroomverdeling op basis van real-time omstandigheden.
Naarmate AI zelf groener wordt dankzij technologische verbeteringen, zal het steeds meer worden ingezet in ESG-strategieën. Maar het is belangrijk om het grotere plaatje niet uit het oog te verliezen: koolstofdioxide blijft honderden jaren in de atmosfeer. Zelfs als AI in de toekomst netto-negatieve emissies bereikt, kan het de reeds aangerichte schade niet ongedaan maken.
Daarom is het essentieel om nu al te beginnen met het implementeren van groene cloudpraktijken, in plaats van te wachten op de grote cloud providers. Begin met de tools en best practices die al beschikbaar zijn – en bouw daarop voort.
