Het gebruik van de cloud blijft groeien, maar dat geldt ook voor de bijbehorende kosten. Deze kosten overschrijden vaak het budget door inefficiënt beheer van resources. Voor 44% van de organisaties wordt jaarlijks minstens 33% van de clouduitgaven verspild. Alleen al het verminderen van deze verspilling kan de cloudkosten met een derde verlagen. Toch is het een uitdaging om clouduitgaven te optimaliseren zonder concessies te doen aan prestaties.
Met de juiste tools en een doordachte strategie is het mogelijk om kosten te optimaliseren zonder in te leveren op prestaties of stabiliteit. In deze blog belichten we bewezen en geavanceerde strategieën om kosten te beheersen en tegelijkertijd schaalbaarheid, beveiliging en operationele efficiëntie te waarborgen.
Wat is cloudkostenoptimalisatie?
Cloudkostenoptimalisatie wordt vaak verward met pure kostenverlaging, maar het begrip gaat veel verder. Het draait om het maximaliseren van efficiëntie en benutting, zodat cloudinvesteringen de maximale waarde opleveren. Kostenverlaging is hiervan een natuurlijk gevolg, maar niet ten koste van prestaties of schaalbaarheid. De focus ligt op strategische toewijzing van resources, het juist dimensioneren van workloads en resourceplanning, wat uiteindelijk leidt tot lagere kosten door slimmer gebruik en waardecreatie.
Pure kostenverlaging daarentegen is vaak drastisch en omvat het verlagen van servicelagen of het onderbemeten van resources. Daarom is optimalisatie een meer holistische en duurzame benadering van cloudkostenbeheer.
1. Pas compute- en opslagresources aan op werkelijke behoefte
Organisaties voorzien vaak te veel capaciteit voor compute- en opslagresources door onnauwkeurige capaciteitsplanning of prestatiezorgen. In 2025 wordt verwacht dat deze overprovisionering en onderbenutting bedrijven tot $44,5 miljard zullen kosten – 21% van alle clouduitgaven. Het aanpakken van deze verspilling is dus een cruciale eerste stap.
Monitor de werkelijke resourcebenutting en stem de provisioning hierop af. Gebruik in plaats van handmatige methoden en statische provisioning realtime analyses en AI-gestuurde optimalisatie om de benodigde prestaties te leveren met minder verbruik. Maak gebruik van aangepaste VM-groottes via bijvoorbeeld Google Custom Machine Types of AWS EC2 FlexCompute voor precieze afstemming op je workloads.
Voor minder voorspelbare workloads is elastische autoscaling ideaal: deze past de capaciteit aan op basis van realtime vraag, zodat je alleen betaalt voor wat je daadwerkelijk gebruikt.
Wat opslag betreft: verplaats zelden geraadpleegde data naar goedkopere opslaglagen (zoals S3 Infrequent Access, Azure Blob Cold Tier, Google Coldline) en automatiseer databeheer om verouderde of overbodige data te archiveren of verwijderen. Zo voorkom je onbewuste opslagkosten.
Pro Tip: Voer regelmatig audits uit met tools zoals AWS Compute Optimizer, GCP Recommender, Azure Advisor of platforms van derden zoals emma om onderbenutte resources op te sporen en te herconfigureren.
2. Maak slim gebruik van verschillende kotingen per instance-type
Cloudproviders bieden verschillende kortingsstructuren aan voor langdurig en vast gebruik. Toch leidt het vertrouwen op alleen Reserved Instances (RIs) of Savings Plans tot overprovisionering en verspilling. Een strategische mix van on-demand, spot- en gereserveerde instanties helpt om het meeste uit elk prijsmodel te halen.
Gebruik machine learning-gestuurde voorspellingen om de juiste mate van inzetbaarheid te bepalen en kies het geschikte instancetype per workload. Gebruik bijvoorbeeld RIs voor voorspelbare taken en Spot Instances of Preemptibles voor fouttolerante processen.
Pro Tip: Analyseer historisch gebruik en doe datagestuurde, nauwkeurige toezeggingen voor RIs en Savings Plans.
3. Zet in op Spot & Preemptible Instances
Spot instances bieden de hoogste kortingen (tot 90%), maar hebben onvoorspelbare beschikbaarheid en kunnen plots worden beëindigd. Ideaal voor niet-kritieke of fouttolerante workloads zoals batchverwerking, machine learning-trainingen of achtergrondtaken (webcrawling, beveiligingsscans).
Om verstoringen op te vangen, combineer je spot met on-demand en gereserveerde instanties voor fallback-capaciteit. Gebruik autoscalinggroepen zoals AWS Spot Fleets of GCP Preemptible VM Groups om taken automatisch te verdelen en onderbroken instanties te vervangen.
Andere technieken zijn het toepassen van fouttolerante architecturen en checkpointing, waarbij voortgang tussentijds wordt opgeslagen zodat taken hervat kunnen worden.
Pro Tip: Gebruik tools als Kubernetes voor orkestratie en automatische toewijzing van spotinstances, inclusief afhandeling van verstoringen.
4. Schakel over op een serverless en event-driven architectuur
Met event-driven serverless computing elimineer je idle kosten, omdat functies alleen draaien bij activering, automatisch schalen en per milliseconde worden afgerekend.
Volledig beheerde serverless-platforms (zoals AWS Lambda, Google Cloud Functions en Azure Functions) kunnen terugschalen naar nul, waardoor er geen verspilling is bij inactiviteit.
Pro Tip: Overweeg serverless voor onvoorspelbare workloads die korte startvertragingen aankunnen.
5. Automatiseer lifecyclebeheer van infrastructuur
Ongebruikte of inactieve resources vormen bijna de helft van verspilde cloudkosten. Automatisering helpt deze op tijd op te ruimen.
Stel automatische start-/stopschema’s in voor ontwikkel-, test- en andere niet-productieomgevingen, zodat ze enkel actief zijn wanneer nodig. Implementeer ook automatische scans en opruimregels voor verweesde resources.
Pro Tip: Gebruik tools als AWS Instance Scheduler of emma’s beleidsregels voor automatisch lifecyclebeheer.
6. Creëer een FinOps-cultuur
Cloudkostenoptimalisatie vereist samenwerking tussen technische, financiële en operationele teams. Zorg dat alle afdelingen inzicht hebben in kosten en kostenbewust kunnen beslissen over architectuur, provisioning en kortingen.
Pro Tip: Integreer FinOps-principes in CI/CD-pijplijnen en houd regelmatige kostenbesprekingen.
7. Pas cost allocation, showback en chargeback toe
Zonder gedetailleerd inzicht zijn cloudkosten moeilijk te beheren. Gebruik taggingstrategieën om kosten per team, project of omgeving toe te wijzen en gebruik chargeback- of showbackmodellen om verantwoordelijkheid te stimuleren.
Pro Tip: Implementeer verplichte tagging en dashboards in platforms zoals emma voor transparantie en controle.
8. Optimaliseer datatransfer- en egresskosten
Datatransferkosten (vooral egress) worden vaak vergeten, maar stapelen zich snel op in multi-cloudomgevingen. Gebruik private connectiviteitsopties zoals AWS PrivateLink of Azure ExpressRoute.
Zorg daarnaast dat workloads en hun data zich in dezelfde regio bevinden om kosten voor interregionale transfers te beperken.
Pro Tip: Analyseer transferpatronen met tools zoals AWS CloudWatch of emma’s optimalisatietools voor dataverkeer.
9. Gebruik AI-voorspellingen voor kostenbeheer
AI-modellen kunnen historische gegevens analyseren om toekomstige kosten te voorspellen, afwijkingen te detecteren en overschrijdingen te voorkomen. Hiermee kun je proactief budgetten bewaken en op tijd bijsturen.
Pro Tip: Gebruik voorspellende tools zoals emma om overschrijdingen te voorkomen met realtime meldingen.
10. Optimaliseer licentie- en abonnementsmodellen
Bedrijven betalen vaak te veel voor licenties in de cloud. Overweeg Bring Your Own License (BYOL) of overstappen op open source-oplossingen. Analyseer gebruik en kies tussen abonnementsvormen die het beste passen.
Pro Tip: Voer regelmatig audits uit op SaaS- en cloudlicenties om overbodige uitgaven te voorkomen.
11. Implementeer beleidsregels en kostenbeheersmaatregelen
Zonder beleidsregels kunnen cloudkosten ontsporen. Stel uitgavenlimieten en waarschuwingen in en voer automatische controles uit om verkeerde configuraties of verspilling te vermijden.
Pro Tip: Gebruik emma’s beleidsregels om budgetten af te dwingen, resources automatisch op te schonen en meldingen bij kostenpieken te versturen.
Slechts 27% van de bedrijven hanteert een proactieve aanpak
Cloudkostenbeheer vereist voortdurende monitoring, automatisering en samenwerking. Volledig inzicht, gedetailleerde controle en toepassing van FinOps zijn essentieel om kosten te beheersen zonder innovatie of prestaties te schaden.
Tools spelen hierin een grote rol. De AI-gestuurde aanbevelingen van emma voor workloadplaatsing kunnen cloudkosten tot 75% verminderen en egresskosten met 80% verlagen. Dat is slechts het begin – emma helpt organisaties om volledige zichtbaarheid, governance en automatisering te bereiken voor optimale efficiëntie in de cloud.
